تحصیل دکترا در آلمان – همه آنچه باید بدانید

آلمان یکی از کشورهای غیرانگلیسی زبانیست که جذابیت زیادی برای دانشجویان بین المللی دارند. این کشور سالانه دانشجویان زیادی را از سراسر دنیا و برای تحصیل در مقاطع مختلف پذیرش می کند و البته در بین مقاطع مختلف تحصیلی، تحصیل در مقاطع کارشناسی ارشد و دکترا در آلمان به دلیل اینکه به زبان انگلیسی هم امکانپذیر است، می تواند علاقمندان بیشتری نسبت به دوره های کارشناسی داشته باشد. در این مطلب به شرایط تحصیل دکترا در آلمان می پردازیم.

مزایای تحصیل دکترا در آلمان

دانشگاه های معتبر

قرار گرفتن نام 46 دانشگاه آلمانی در رده بندی QS می تواند نشان دهنده اعتبار بالای دانشگاه های آلمان باشد، به ویژه اگر بدانیم که از این تعداد، 27 دانشگاه جزو 500 دانشگاه برتر دنیا هستند و 3 دانشگاه هم جزو 100 دانشگاه برتر دنیا ارزیابی شده اند. این اعتبار بالا، یکی از دلایل جذابیت تحصیل در آلمان برای دانشجویان بین المللی است.

پیشرو در نوآوری های فناورانه

در کنار دانشگاه‌ ها و سیستم آموزش عالی آلمان، باید از اقتصاد و صنعت این کشور، به عنوان عامل دیگری در جذب دانشجویان بین المللی به این کشور صحبت کرد؛ به ویژه در مقطع دکترا، با توجه به اینکه دوره ها به تحقیق و پژوهش و در خیلی از موارد، انجام پروژه های مشترک با کارخانجات و شرکت ها می گذرد، این موضوع اهمیتی بیشتر پیدا می کند. دانشجویان مقطع دکترا در آمان می توانند بخشی از پروژه های نوآورانه شرکت های آلمانی در حوزه فناوری باشند.

تحصیل رایگان

یکی از معروف ترین نکات درباره تحصیل در آلمان هزینه پایین آن است؛ تحصیل در دانشگاه های دولتی آلمان تقریبا رایگان است و این موضوع شامل تحصیل دکترا در آلمان هم می شود. دانشجویان دوره های دکترا در آلمان در مواردی می توانند از بورسیه ها و کمک هزینه های تحصیلی هم بهره مند شوند.

کیفیت بالای زندگی

تحصیل دکترا در آلمان ضمن اینکه یک فرصت تحقیقاتی و کاری ارزشمند می تواند تلقی شود، راهی برای مهاجرت به آلمان هم می تواند باشد؛ کشوری که استاندارد زندگی در آن بالا است و با توجه به نرخ پایین بیکاری و نیاز آن به نیروی کار متخصص، از افراد واجد شرایط غیرآلمانی با روی باز استقبال می کند.

» مطلب مرتبط: تمکن مالی آلمان برای ویزای دانشجویی

2 مسیر برای تحصیل دکترا در آلمان

تحصیل دکترا در آلمان از دو راه ممکن است: تحصیل فردی یا Individual Doctoral Studies و تحصیل گروهی یا Structured PhD Programmes

تحصیل فردی دکترا در آلمان / Individual Doctoral Studies

بیشتر متقاضیان، این شکل سنتی از تحصیل دکترا در آلمان را انتخاب می کنند. در این مدل، شما باید یک استاد دانشگاه پیدا کنید که بر رساله تان نظارت کند. ممکن است شما تصمیم بگیرید که رساله خود را به تنهایی بنویسید یا برای نگارش آن، با محققان دیگر همکاری کنید. انتخاب در این مورد به موضوع تز یا رساله بستگی دارد.

گذراندن دوره های دکترا در آلمان به این صورت، عموما بین 3 تا 5 سال زمان می برد. نکته قابل توجه در مورد این دوره ها این است که دانشجویان می توانند تحقیقات خود را در یک نهاد پژوهشی غیردانشگاهی یا یک شرکت آلمانی هم به انجام برسانند و محدود به دانشگاه نیستند. در این مورد هم دانشجو بسته به نیازها و اهداف خود تصمیم می گیرد و انتخاب می کند.

تحصیل گروهی دکترا در آلمان / Structured PhD programs

این شکل از دوره های دکترا مشابه برنامه های کشورهای انگلیسی زبان است. در این مدل گروهی از دانشجویان دکترا، با راهنمایی و نظارت گروهی از اساتید راهنما فعالیت می کنند. بیشتر طرح ها و برنامه های دکترایی که در آلمان به این شیوه در دسترس هستند، به زبان انگلیسی اجرا می شوند.

این شکل از دوره های دکترا در آلمان با توجه به اینکه نیازمند هماهنگی و تناسب پروپوزال های پژوهشی دانشجویان با یکدیگر است، نسبت به دوره های انفرادی، از آزادی و انعطاف کمتری برخوردار است، اما در زمانی عموما کوتاه ‌تر (بین 3 تا 4 سال) به پایان می رسند.

دانشگاه های آلمانی ارائه دهنده دوره های دکترا

بیش از 450 دانشگاه و مرکز آموزش عالی در آلمان فعالیت می کنند که بسیاری از آنها دوره های دکترا هم ارائه می کنند. پایگاه داده مؤسسه تبادل آکادمیک آلمان (DAAD) به شما این امکان را می دهد تا پوزیشن های PhD را در هر زمینه و شاخه ای و در تمام مراکز آلمانی جستجو و پیدا کنید. پس از پیدا کردن دوره مورد نظرتان هم می توانید به شکل آنلاین برای گرفتن پذیرش اپلای کنید.

پایگاه داده DAAD شامل طیف گسترده ای از دوره های دکترا در دانشگاه ها، شرکت ها و مؤسسات پژوهشی است و به طور مداوم به روز می شود. پس از وارد کردن معیارهای خود، لیستی از گزینه ها را برای بررسی بیشتر دریافت خواهید کرد.

هزینه تحصیل دکترا در آلمان

یکی از امتیازات بزرگ تحصیل در آلمان کم هزینه یا بهتر است بگوییم؛ رایگان بودن آن است، موضوعی که البته شامل همه مقاطع تحصیلی، دانشگاه ها و همه استان های آلمان نمی شود اما خبر خوب این است که تحصیل دکترا در آلمان در همه دانشگاه های این کشور، حداقل به مدت 6 ترم رایگان است و دانشجویان تنها باید بین 150 تا 200 یورو به عنوان هزینه ثبت نام و هزینه های جانبی دیگر بپردازند.

هزینه زندگی در آلمان

تا همین اواخر؛ متقاضیان تحصیل در آلمان باید مبلغ 8640 یورو را در حسابی در کشور آلمان بلوکه می کردند تا تأمین هزینه زندگی خود در آلمان را به مدت 12 ماه تضمین کنند؛ این یعنی وزرات خارجه آلمان هزینه زندگی در آلمان را ماهانه 720 یورو در نظر گرفته بود؛ اما از مدتی پیش این مبلغ به 853 یورو در ماه و 10236 یورو در سال افزایش پیدا کرده است. این رقم را می توان میانگین هزینه زندگی در آلمان دانست که صرف اجاره، خوراک، پوشاک، حمل‌ونقل، تفریح و موارد دیگر می شود.

بورسیه دکترای آلمان

دانشجویان دوره های دکترا در آلمان غالبا بابت حضور در پروژه های تحقیقاتی حقوق دریافت می کنند. برخی هم بورسیه و کمک هزینه تحصیلی می گیرند. بورسیه هایی که برای تحصیل دکترا در آلمان در دسترس هستند، می توانند بورسیه یک دانشگاه یا مرکز پژوهشی خاص یا یک بورسیه عمومی باشند که تنها به دانشجویان یک دانشگاه خاص تعلق نمی گیرند.

کار در آلمان

یکی دیگر از راه هایی که دانشجویان بین المللی دوره های دکترا در آلمان برای تأمین هزینه های خود در آلمان پیش رو دارند، انجام کار پاره وقت است. دانشجویانی که از کشورهای عضو اتحادیه اروپا یا منطقه اقتصادی اروپا نمی آیند، اجازه کار تمام وقت در آلمان را ندارند اما می توانند سالانه 190 روز کامل یا 240 نیم روز در آلمان کار کنند و البته با دریافت مجوز کار، اجازه کار تمام وقت را هم به دست می آورند.

شرایط لازم برای تحصیل دکترا در آلمان

گرفتن پذیرش دکترا از دانشگاه های آلمان با توجه به دانشگاه و نوع طرح PhD (انفرادی یا گروهی) شرایط متفاوتی دارد اما اصلی ترین لازمه آن، داشتن مدرکی است که در سیستم آموزش عالی آلمان معادل مدرک کارشناسی ارشد ارزیابی شود.

البته در مواردی هم امکان گرفتن پذیرش بدون داشتن مدرک کارشناسی ارشد و با ارائه مدرک کارشناسی هم وجود دارد. در این طرح که Fast-track خوانده می شود، متقاضیانی که سابقه تحصیلی درخشانی دارند، با شرکت و قبولی در یک آزمون ورودی (و بعضا یک مصاحبه) موفق به گرفتن پذیرش مستقیم دکترا می شوند.

روند اخذ پذیرش دکترا در آلمان

فرآیند گرفتن پذیرش دکترا از دانشگاه ها و مراکز پژوهشی آلمان با جستجوی استاد راهنما شروع می شود. استاد راهنمایی را که قبول کند با دانشجو در انجام پروژه اش همکاری کند، می توان با جستجو در مراکز، تیم‌ ها یا مؤسسات پژوهشی مرتبط با زمینه مورد نظرتان پیدا کرد. به این منظور می توانید از وبسایت های زیر هم کمک بگیرید:

DAAD

PhD Germany

Hochschulkompass.de

Academics.de

در مرحله بعد، دپارتمان یا کمیته تصمیم گیرنده در دانشگاه مقصد، شرایط متقاضی تحصیل دکترا را بررسی می کند. تقاضانامه تکمیل شده (که شامل توصیه نامه استاد راهنما و رونوشت‌ های تأییدشده از مدارک دانشگاهی لازم برای تحصیل دکترا در آلمان و در صورت نیاز، مدرک زبان آلمانی یا انگلیسی هم می شود) در این مرحله بررسی و در صورت تأیید، اجازه تحصیل متقاضی صادر می شود.